BOLON MEEYAJ. K'AAYO'OB....REYNALDO QUIJANO



Maalo'ob ak'ab ajKansaje'ex..

K'aay....Max mix bíik'in u k'aayma? To'one' sáamsamal k-k'aay yeetel le chan paalalo'ob ti'al u lep' óol.ti'al baaxal,wa ti'al ts'ook le xooko'. yan k'aay ti'al jeje'elas meyaj ichil le xooko'. In chan xook naalo'ob u k'aajolo'ob mi' Kank'al jo'p'eli jeje'elas k'aayo'ob.
Mix juntul ajkansa'aj u paajtal aalik ma' u yoojel k'aay, tumen k'a'abéeto'on ti'al le meeyaj k beetik ichil le kaansa'aj xooko'.
Yan k'aay ti'al ok'oot, wa mako'olech,ti'al le ko'olelo'ob,ti'al káaltal,yan ya'ab jeje'elas k'aayo'ob.
yeetel le chan paalalo'ob tek súutaj le k'aaya ku ya'aik beeya':

                                                             K'AAXIL PEEK'
Yan baaxal ichil le k'aaxo                                                             - tin iichki
tumen mina'an le                                                                           - tin kaaxtik in nook'
k'aaxil peek'l                                                                                  - tin ja'aik in koj
tumen wa ku chikpajal                                                                   - tin k'aaxik in xaanab
je'el u jaankone'                                                                              - tin jo'okol
..¿ ba'ax ku beetik le                                                                       - !! weeyanene' !!
k'aaxil peek'...?

le k'aayo'ob uchben ...wa yan u yuuchul junp'éel cha'an yan u taasalo'ob le ajpaaxilo'ob yeetel le ajk'aayo'ob ti'al u malo'obtal le muuch'ilo'ob. yan junp'éel muuch' ajk'aayilo'ob u k'aabao'ob PAT BOY kaajnalo'obo ti' u lu'umil Chetumal leti'ob ku k'aay'ob ichil Maya t'aan. le la' u ti'al ma' u sa'ataj le miatsilo'ob
Aj Kansa'aj Reynaldo Kijano K'anché

Buenas noches compañeros
Cantar..quién nunca a cantado? Nosotros a diario cantamos con los niños para animarlos,para jugar o al termino de las clases. hay diferentes canciones para el trabajo en la escuela, mis niños se saben como 45 canciones. ningún maestro puede decir que no sabe cantar, pues es necesario para nuestro trabajo educativo.
hay canciones para bailar, para cuando estas triste,para emborracharse, hay diferentes canciones.
Con los niños pasamos una canción que dice así:
                                                                         EL LOBO
Jugaremos en el bosque                                                            - me estoy bañando
mientras el lobo                                                                        - estoy buscando mi ropa
no esta aquí                                                                               - estoy lavando mis dientes
porque si se aparece                                                                  - estoy amarrando mis zapatos
a todos nos comerá                                                                    - estoy saliendo
...¿ qué hace el lobo?                                                                 - !! Aquí estoy!! 
las canciones son muy antiguas,..Si va a haber una fiesta tienen que traer a los músicos y a los cantantantes para que se ponga buena la reunión. Hay un grupo musical que se llaman PAT BOY, son de Chetumal, ellos cantan en Maya,esto para que no se pierda la cultura.!!!.Ko'onex k'aay tun !!!
Profr, Reynaldo Quijano Canché


KONE'EX  K'AAY TU LÁAKA, TUX TU YAN LE K'AAYO' KIIMAK ÓOL LE MÁAKO'OB TO'ON YAN BETIK' KA LE PÁALALO'OB MA' NAAK ÓOLTIK ICH LE NAJIL XOOK.
                      DOLORES HERNANDEZ H.

U ts'ook in meyaj.
Maalo'ob áak'ab in wet ajkansaje'ex. Mantats' kin tsiike'ex beeya'. beeyo' xkansa'aj.
Yeetel le k'aayo'ob tan e'esik ti le chan xooknalo'ob jeje'elas meeyaj ti'al u kimak óolkuba'o'ob wa maako'olo'ob wa ti'al u naaykunso'obo tu'ux ku maano'ob, wa ti'al ku báaxalo'ob yeetel u laak'o'ob.
beey tin tsi'ikbate'ex le k'aayo'on yan ti'al jeje'elas su'utuk ba'axal ó'olal.
junp'éel tsíik.
Aj Kansa'aj Reynaldo Kijano K'anché.











This entry was posted by GRUPO 1. Bookmark the permalink.