WAXAK P’EEL XOK: LE
BALTS’MIL.( 13 TI’ JUNIO TI’ 2015)
Le balts’milo’ ku beelankil líik’bal
uchi’ ti´ uchben máako’ob
utia’al u kaxtix
u ye’siko’ob u tukulo’ob,
wua bix u u’uykuba máak,
wua utia’al u
betik u kíimak ta yóol
mák, je’ bix
le ok’oto’b, ka’ayo’ob,
kikil t’aano’ob, wua
le bax suka’an
u betik le máako’ob
ichil le káajo’.
Le balts’milo’ ku belanki’ to’on ajka’ansaj
utia’aal u máalo’ob
t’aan le mejen
paalalo’ob, tumen ku betik
u yáata bix
ku nu yési ba’ax yoje,
wua bax ku
tukultik mejen paalal
ichil u báaxalo’ob
yéetel ku béetik
u biscuba máaloób
ichil leti’ob.
Yéetel le
ballts’milo’ob ku ts’aik
u kuxtal u jejelas
máako’ob wua balche’ob, tu’ux mejen
páalal u ka’óol wua ba’ax,
lela’ je’u pajtal
u yúuchul je’ túuxake ma’
chen ti’ k’íiwick, wua
ti’ jump’éel nojoch
kuchile’, to’on ilik
bix u báaxalo’ob paalalo’ob je’
bix u k’aat
u sutkuba’ob xka’ansaj ,wua ajka’ansaj,
wua u
k’aat u sutkuba’ob na’ob ichil
u lak’ báaxalo’ob,
tulaka lela’ ku ts’aik to’on
u pajtal ka’otik
ba’ax je’u sen pajtal u betik le mejen
soknalilo’ob y’eetel bix u
betiko’ob; letene’ jach k’aabet ts’aik
u belal utia’al
u betiko’ob le
jejelas balts’milo’ob ichil
meyaj tu najil
xook y’eetel mejen páalal
bey xan yéetel tata
tsilo’ob tu káapelil t’aan , ti
kastlan yéetel maya t’aan.
Xka’ansaj: Norma Lucely Pech Simá
OCTAVA SESIÓN: LA
DRAMATIZACIÓN ( 13 DE JUNIO DE 2015)
La dramatización
ha sido utilizado desde hace mucho
tiempo por nuestros antepasados buscando
dar a conocer sus pensamientos, sentimientos o para divertir a las
personas, como los bailes, canciones,
poesías o las prácticas culturales
del pueblo.
Los maestros utilizamos la dramatización para favorecer el lenguaje del niño porque
amplía las formas de dar a conocer lo
que sabe, o lo que piensan los niños en los juegos y hace que se relacionen bien.
Con la dramatización se le da vida a diversos personajes o animales que los niños conocen o saben de algún
tema, esto se puede llevar
acabo donde sea, es decir puede
ser espontáneo no tiene que ser en el
parque o en un lugar grande, lo
hemos visto muy seguido en sus juegos cuando hacen el
papel de maestra o maestro o cuando juegan a ser mamá o papá; por
ello debemos seguir
propiciando la dramatización en nuestros
alumnos en la escuela con niños y involucrando a padres de familia , esto en ambas lenguas , el español y la
maya.
Profesora: Norma Lucely
Pech Simá.
le balts´milo´ob ku yiila´ tu lakal túux, te ichil u tanaj ki´chkelem yum jach ku beeta u ti´al u yeesaj ti mejen palal, yoolal u kanko´ob u t´aanil yéetel u k´ayil.
Guadalupe Tut.
TS'0KS TSIKBAL.
Je' bix tan ilik le balts'amo' ku beta'al tu jejelas kuchilo'ob je' bix tu k'íiwik jump'éel kaj, tu tanaj kichkelem yum, tu woctoch le mejen paalalo'ob, tu'ux ku báaxalo'ob bey tu najil xook ichil u láak, yan k'íine ku k'aabejta u jejelas nok'oob wua núukulo'ob utia'al u beta'al le balts'amo' bey xan je´' u pajtal u beta'al chen beyo' yéetel u jejelas xoot' u winkili máak, Le balts'amo' uchben u beta'al men masewual máako'ob bey xan bejla'e ku beta'al, to'on ajka'ansaj k'aabet betik ichil meyaj yéetel le mejen paalalo'ob tumen ku yantiko'ob u máalobkinsik u t'aano'ob.
X-ka'ansaj.-Norma Lucely Pech Simá
le balts´milo´ob ku yiila´ tu lakal túux, te ichil u tanaj ki´chkelem yum jach ku beeta u ti´al u yeesaj ti mejen palal, yoolal u kanko´ob u t´aanil yéetel u k´ayil.
Guadalupe Tut.
TS'0KS TSIKBAL.
Je' bix tan ilik le balts'amo' ku beta'al tu jejelas kuchilo'ob je' bix tu k'íiwik jump'éel kaj, tu tanaj kichkelem yum, tu woctoch le mejen paalalo'ob, tu'ux ku báaxalo'ob bey tu najil xook ichil u láak, yan k'íine ku k'aabejta u jejelas nok'oob wua núukulo'ob utia'al u beta'al le balts'amo' bey xan je´' u pajtal u beta'al chen beyo' yéetel u jejelas xoot' u winkili máak, Le balts'amo' uchben u beta'al men masewual máako'ob bey xan bejla'e ku beta'al, to'on ajka'ansaj k'aabet betik ichil meyaj yéetel le mejen paalalo'ob tumen ku yantiko'ob u máalobkinsik u t'aano'ob.
X-ka'ansaj.-Norma Lucely Pech Simá