JÓOPEL MEYAJ
MUCH´KABIL KU BETA´AL TILE KAAJO´OB
Tu láakaal kaajé jejelas u kuxtaloób leeten xaán yáanum meatsil.
Le la ku beetaal jejelas báalo´ob tiaku múuchúukbalo´ob, jeel biix meyajo´ob, u konko´ob le báax ku pak´ko´ob, yeetel báax uxticho´ob leeten yan yacunsik tu laakale ba´ax p´aatanto´ono tumen le meatsilo tu jump´ee kaaj.
Jumpre u cha´an ilke yaan toón, tu´ux le mejen páalalo´ob ku chíijilo´ob ku béetaal u laakíílo´ob u much´kajiloó b.
Teene kiin meeyaj tié noojoch kaaj u káaba Champoton, yaan yaa´u meatsil leeten jumpé´el le bix u k´íinbesaa u xunani le kaaj leetie´kíich´aan kóolebil x- Mercedes.
Ku kaasal tu ooxp´eel k´íin diciembre, ku tsóoko lajka´a.
Ka´a likil táan le jeéloóba k´´iin ku múuch´kbalo´ob tial ku kíimbesko´ob u meatilo bix greemio u meeyajo´ob junjaats´máako´ob letie´: j meen chuk kay, unaj k´ab, j pol bolan, j koon bak´, etc.
Leetie´ kíin waxak tial diciembre, u beetaa maas máalo´chaán tuumen ku beetaal procesión tiale ko´olebil lela ku beetáal ichili jaa´o yetel cheemo´ob ku xiimbalo´ob le jejelas nmaco´ob.
Le je´elo´oba k´íin le kaaja ku béetaaljejelas sáak´óol ichil otoch yuumtsil, yeetel xaan ichil kaaj.
ichil otoch yuumtsil: ku béetaá gremios yeetel noj nook´il, bey xaan káamats´aan, yeetel payal chi´.
ichil kaaj: ku beetaa´ pirinsut, cha´an, yetel paay wakax.
Tu laaka le cha´anilo´ob tu yantik le máakoob tial ku múuch´uukbaloób
yóola jump´ee bax ku káatu beeto´ob.
Tu najil xook ku eesik biix le meatsil le kaajo´ob jach ku yaantik meejen palalo´ob tial u k´áajotiko´ob u múuch´k´abil meeyaaj.
Cada comunidad es diferente y como tal se caracteriza por su cultura.
Esta se expresa en las actividades diarias, en las formas de trabajo, en el comercio, en la recreación y en la valoración de sus costumbres y tradiciones de los miembros de una comunidad.
Una de estas son las fiestas tradicionales; los individuos des de temprana edad vivencian estas festividades a través de las actividades que realizan los miembros de su familia y de su comunidad para organizarlas.
Yo trabajo en la comunidad de Champoton, por su gran trascendencia histórica es poseedora de una diversidad de fiestas tradicionales una de ellas es el novenario en honor a la patrona del pueblo la virgen de las Mercedes.
Esta fiesta inicia el 3 de diciembre y termina el día 12 del mismo mes.
Durante estos días la gente se organiza de acuerdo a su grupo social al que pertenece para llevar a cabo los gremios, estos grupos esta formado por pescadores, policías, taxistas, abastecedores, etc.
El día 8 de diciembre es el día mas importante de esta fiesta ya que se lleva a cabo la procesión a la virgen que consta de un paseo en lancha acompañado por una multitud de gente.
Estos días se organizan diferentes actividades religiosos y paganos.
actividades religiosos: gremios, misas, rosarios y mañanitas.
actividades paganos: la feria,bailes, carreras de caballos, corrida de toros y ch-arriadas.
Estas a su vez ayudan a la gente a sentirse unida por un patrimonio común.
En el jardín de niños las fiestas tradicionales de la comunidad contribuyen a que los niños vayan formando su identidad cultural al compartir sus mismas tradiciones.
Al realizar actividades en relación a estas festividades propicia que el niño establezca comunicación con su grupo, aportando experiencias, vivencias, aceptando puntos de vistas etc. y contribuye a evitar la desaparición de esta tradición.
X- AJKANSAJ BLANCA YENY SUÁREZ NAAL
tan jats'uts le meyajo' le betik tu najil xook, tial eesik bix le meatsil le kaajo' jach ku yaantik mejen paalalo'obo' tia k'ajóoltik.
es bonito el trabajo que realizas en la escuela de las festividades de la comunidad por que ayuda al niño a conocerlo.
Irene May Chi.
mayo
-
▼
2015
(179)
-
▼
mayo
(85)
- las formas de organizacion comunitaria para las nu...
- jo'op,éel meyajil u múuch'tambalil meya' (karina)
- la importancia del contexto cultural del alumno pa...
- JÓOPEL MEYAJ MUCH´KABIL KU BETA´AL TILE KAAJO´OB...
- LA FORMA DE ORGANIZACIÓN COMUNITARIA PARA LAS N...
- BIIX U MEETOB ICHIL KAJALOB TIAL Y TUWBEN LAAK T...
- La importancia del contexto cultural del alumno pa...
- <!--[if gte mso 9]> <![endif]--> <!--[if gt...
- JO'OP'ÉEL MEYAJIL "U MÚUCH’TAMBALIL MEYAJ KAAJ” XO...
- JO’OP’E’EL MEYAJIL: U MUCH’ TAMBALIL MEYAJ KA...
- GRUPO 1 "Kosom" (Golondrina): JO’OP’ÉEL MEYAJIL: U...
- JO’OP’ÉEL MEYAJIL: U MÚUCH’TAMBALIL MEYAJ KAAJ (X-...
- LAS FORMAS DE ORGANIZACIÓN COMUNITARIA PARA LAS NU...
- JO'OP'ÉEL MEYAJIL "U MÚUCH’TAMBALIL MEYAJ KAAJ" (...
- AMBITO 4 EL NIÑO DEBE...
- "KAMP´EEL MEYAJIL: U NO´OJA´ANIL XOOK NAAL TI´JKA...
- la literatura y testimonios de mi comunidad (karin...
- KAMP'EEL MEYAJIL UNOÓJA' ANIL MEYAJTSIL XOOKNAAL...
- KAMP'EEL MEYAJIL UNOÓJA' ANIL MEYAJTSIL XOOKNAAL....
- AMBITO 3.- LA VIDA INTERCUMUNITARIA Y LA RELACIO...
- LAS PRACTICAS DEL LENGUAJE CON LA VIDA FAMILIAR Y ...
- Ma´alob áak´ab Tíikin meyaj jun´péel kaaj ma´úuch...
- la importancia del contexto cultural del alumno pa...
- KAMP’ÉEL MEYAJIL "U NO’OJA’ANIL MEYAJTSIL XOOKNÁAL...
- Kamp’éel meyajil: “U no´oja’anil meyajtsil xooknáa...
- U KÁAMP'ELIL MEYAAJ TI 16 TI U WIINAL MAYO TI 2015...
- KAMP’ÉEL MEYAJIL:U NO’OJA’ANIL XOOK NAAL TI’ JKA’A...
- KAMPÉEL MEYAJIL BETAJ TU K´ÍINIL 16 TI’ MAYO.( ...
- GRUPO 1 "Kosom" (Golondrina): KAMP’ÉEL MEYAJIL U N...
- KAMP’ÉEL MEYAJIL "U NO’OJA’ANIL MEYAJTSIL XOOKNÁAL...
- LA IMPORTANCIA DEL CONTEXTO CULTURAL DEL ALUMNO, P...
- LA LITERATURA Y LOS TESTIMONIOS DE MI PUEB...
- LA LITERATURA Y LOS TESTIMONIOS DE LA COMUNIDAD ...
- LAS PRACTICAS DEL LENGUAJE VINCULADAS CON EL ESTU...
- U JEJELÁAS TA´AN MASEWAL. TI´ JUUMP´E CHAN K...
- ka´apéel meyajil "jejéláas tsíikbalilo´ob"karina
- le kaajal tuux tin meyajo´ le yaabax (karina)
- U ÓOXP’ÉEL MEYAJIL “U KÁAN IIK’TI’ILIL YÉETEL U K’...
- ÓOXPELIL XOOK: U aanalte’il ts’íibalil yéetel u ...
- Tu najil xook ti´paalalo´ob yaantalo´on ka kóoyo´o...
- AMBITO: LA TRADICIÓN ORAL, LA LITERATURA Y LOS TES...
- la vida intercomunitaria y la relacion con otros ...
- la tradición oral, la literatura y los testimonios...
- U YÓOXP’ÉEL MEYAJIL “U KÁAN IIK’TI’ILIL YÉETEL U K...
- LE U TS’IIBI YÉETEL UCHBEN TSIKBALO’OB TI’ IN ...
- Le diplumado maaya t'aano yach maalo tial toono t...
- Jach kaabet ich t'oon ka'anbesajo tumen toone tia...
- Le castelan yetel maaya t'aan jach k'aabek tiale ...
- AMBITO 3: LA VIDA INTERCOMUNITARIA Y LA RELACION C...
- LA LITERATURA Y TESTIMONIO DE MI COMUNIDAD (AMBITO...
- LAS TRADICIONES DE MI PUEBLO (ámbito dos) 2 de M...
- MIS PRACTICAS DE LENGUAJE (ámbito uno) 25 de ...
- Malokin ya teex: Ti leti uju'unil "Mis practicas ...
- X’iiw Áak’ab Xka’ambesaj yeetel jka’ambesaj yeete...
- BIX A BEELE´EX AJKA´ANSAJE´EX. TI´ TENE JACH K...
- Jach ma´lok´iin yanteex tu lakaleex aj ka´ansajeéx...
- GRUPO 1 "Kosom" (Golondrina): TEN TIN KANSAJIL LE...
- LA LITERATURA Y TESTIMONIOS DE MI COMUNIDAD 12 DE...
- MAALO´ K´IIN YANAK TEEX IN WEET AJKA´ANSAJ KAMBA...
- LE MIATSIL LE T'AANO YÉETEL LE ÚUCHBEN TS'IIKBALO'OB
- Le suuk t´aan, le Kaan ik´il ti´ t´aan yéetel baax...
- U kuxtaal ch´íibalo´ob yéetel kaj
- JACH MÁALO´ LE MÚUCH MEYAJO´ MAYA T´ÁAN, UTS...
- TEN TIN KANSAJIL LE MEJEN PÁALALO´OB : TSÍIB, K´...
- SESION 3 9 DE MAYO
- KA’AP’ÉELIL XOOK: “JEJELÁAS TSIKBALILO’OB OLIVIA I.
- KA'AP'EELIL MEEYAJ XOOK TI 2 WI’INAL MAYO: JEJELÁ...
- KA’AP’ÉEL MEYAJIL “JEJELÁAS TSIKBALILO’OB (X-Norve...
- KA'AP'ÉELIL XOOK: JEJELÁAS TSIKBALILO'OB -LE SUUK ...
- U TS'O'OK TSI'IKBAL TI' U YAAX MEYAAJIL: KUXTALIL ...
- U TS´O´ OK TSIKBAL TI TU YÁAX MEYAJIL: "KUXTALIL...
- U ts´o´ok tsi´ikbal ti´ u ya´ax meyajil: “Kuxtal...
- KUXTALIL ICH KAJTALIL JE’EL BIX ICH KAAJ
- U TS'O'OK TSIKBAL TI' TU YÁAX MEYAJIL (SILVIA)
- JEJELÁAS TSIKBALILO’OB (.. K’IINIL ICHIL U WINALIL...
- GRUPO 1 "Kosom" (Golondrina): Yáax meyajil: "Kuxta...
- Yáax meyajil: "Kuxtalil ich kajtalil je’el bix ich...
- YÁAX MEYAJIL: “Kuxtalil ich kajtalil je´el bix ich...
- MEYAJ BETAJ 2 TI' MAYO TI' 2015
- "KUXTALIL ICH KAJTALIL JE'EL BIX ICH KAAJ"
- "KUXTALIL ICH KAJTALIL" 25 TI ABRIL TI 2015
- 2 ti Mayo ti 2015
- 25 ti abril ti 2015
- YÁAX MEYAJIL (TU 25 K’IINIL ICHIL U WINALIL ABRIL)
- KI'IKI' T'AAN TE'EX
-
▼
mayo
(85)