U KÁAMP'ELIL MÉEYAJ TI 16 TI U WIINAL MAYO TI 2015. REYNALDO
Báanten k'ábeet ti le ajkaansajo'ob u k'aaoltik tu'ux ku meyajo'ob u tial u yuuchul le' xook yeetel le masewaal xooxknalo'ob
U tial u yuuchul juup'el máalo'ob kaanbal xook, tóone' yan iilik ba'ax u k'aajolo'ob le chan paalalo'ob, men le ti'o'ob yaabach baalo'ob u kaanbalo'ob tuux ku yu'uiko'ob le tsíikbal ku beetiko'ob le uuchben maako'ob ti u naajil, ti le k'iiwik wa ti' le tuux ku meeyajo'ob.
teene' le kan jóoko'on ti juunp'e je'elel xook le ken ka súunajen tin k'aatil ti' le meejen paalalo'ob ba'ax uuchij, maxtaali', tu'ux biino'ob yeetel jeje'elas kak chi' kin beetiko'ob.
le ken chikpaji' tin túukul kin ka' ch'aaik u beelil in meeyaj yeetel le aanaltei wa yeetel le meeyaj in tuukultaj k'aabet in beetik yeetel le chan kaanbal xooko'.
beey xan kin tsi'ikbal yeetel le tatatsilo'ob le baax kin meeyajtik yeetel le paalalo'ob wa tin k'aatik u áanto'one', wa k'aabeten.
jóolje'ak tin tsi'itaj junp'éel na'at ichil maya t'aan, mix máak tu núukaji'; u tso'ole tin k'aatati'ob ba'ax tu na'ato'ob. naate' naate', ba'ax saasamal ku jo'okol,ku chookojkinsiko'on u tsoole ku biin yeetel le chinpool k'iin. tin ka tsi'ítaj ichi kastlan t'aan u tial u yíiliko'. " adivina,adivina,que sale diario, nos calienta y se va con la tarde..." le keen tsook u xooko'ob ichil kaastlan t'aan , séeba'an tu nuukijo'ob.....el sol maestro...
le meeyaj yeetel le ka'ap'el t'aan ku aantiko'ob ti' le chan xooknalo'ob u tial káasik u na'ataj le maya t'aan
beey xaan ke'etbesajo'on u tsi'ib yeetel y xook ichil le ka'ap'el t'aano'.
ajkaasa'aj Reynaldo Quijano Canché
Para tener un buen proceso de enseñanza hay que tener en cuenta qué tanto conoce el niño, porque él conoce de lo que escucha de sus mayores, de lo que escucha en la plaza o dónde van a trabajar.
Después de un receso de clases, suelo preguntar a los niños que fué lo que ocurrió, quién los visitó y otras preguntas para conocer o poder ubicarme de nuevo en su contexto.
también platico con lo padres de familia sobre lo que estamos trabajando para que en su momento me puedan apoyar,de ser necesario.
Ayer puse una adivinanza en Maya nadie contesto, luego la escribí en español, y les volví a preguntar y me contestaron inmediatamente ...el Sol maestro.
El trabajo con ambas lenguas ayuda a los niños a empezar a entender la lengua Maya.
También comparamos su escritura y su lectura en ambas lenguas.
Profr. Reynaldo Quijano Canché
Tsikbal
yo´olal a meyaj:
Beyo aj ka´ansaj k’a’abet
k’aj óotik bix u kuxtalo´ob le mejen xooknalo´obo’ tia´al u páajtaj oksik ichil le meyajo´.
Teech yaan a yantiko´ob tia´al u kanko’ ob jujunp´iit
le na´ato´ob ka meyajtik , beyxan
k'abéet u yilikób u yoocheloob tu´ux
yaan u ts´iib ti´ máasewal yéetel
kaastlan t´aan. Túumen beyo a paajtal
meyaj le ka'ap'éel t'aano´. Teech yaan a káasik u kaambal ti´ tuláaka le jejeláas ba’alo´ob ku
yúuchul ti le kaajo´.
Aj-ka’ansaj xOlivia IsabelU TS'OOK IN MEYAJ
JUNP'EL TSIIK XKANSA'AJ OLIVIA.
Yeetel le meyaj beeto'on, tin áalati'o'ob yan u tsí'ibo káap'el chan na'at ku jo'okol tu póol beey xaan yan u beetiko'ob u yoochel le na'ato' tial u áantuba'o'. tuumen wa ku xooko'ob yeetel ku yíiliko'ob, séba'an ku na'atiko'ob.
ti' in kaajal áanchaji' juntul maak jach miatsil,je' ba'axak k'ooja'an u tsáayatech ku tsaakik, tu k'a'ooltaj yaabach xiuwo'ob u tial u tsaak. Yaabach maako'ob ti taanxel kaajo'ob u k'uucho'ob yiik'nal
le ken ku biino'ob u kaajo'ob kíimak oolal men tsok lú'usabi'o'ob u kóojanil.
beey xaan ku yuuchul beejlae', wa ka yu'ubik juntul máak jach miatsl séeba'an ka bin u ts'aakech je' tu'uxake'. Chen baa'ale' le ts'aak beeya' tan u sa'atal tumen mix máak ku k'aat chi'bil u tial u tsi'itik.
beey ku bíiskuba'ob le kaajo'ob. tu láakal lelo'o' k'aana'an woojel u tial le tumben miatsil.
Ajka'ansaj. Reynaldo Quijano Canché