Malokin ya teex:
Ti leti uju'unil "Mis practicas del Lenguaje", oksaj tu baáx leti chan xi'ipal xook utia'al k'aaba' yeetel laák'al.
Ukaaba, le meyajoo. "coox baaxa Loteria".
Baaxten betik. ti o lal le mejen palaloob u yil le bo'niloob yetel le ts' iiboo ich maya.
Baax a kaate: Le mejen palaloob ku yile Booniloob tiola u kan koo' bix yan uya' koo ich maaseual t'aan.
Kajal tuux ku bet paja: Pocyaxún.
ÁMBITO: Las prácticas del Lenguaje vinculadas con la tradición
oral, la literatura y los testimonios históricos.
Le t’sool
ku betkoo le
nojoch maako’o ich
le kaajo’, ku
tsikbatikoo’ bixle t’aanoo’ ti
uchben kaajo, bix tukul,
bix tojol kuxtal
yetel baax kaanbaj.
Ich le kajoo beyxan.
Tulaakal ba’al ku lanik yeetel
ku ka’ansik maak.
Tulakal le baax
kaniko ku ejsik
toon bix yan
kuxtal ich lak’tsi
lo’ob yetel ich le
kajoo bey xaneyan ojel
tie, masewal kajoo,
leten yan esik le k’aan pik’il, tial u kaanbal.
Tu lakal t’aano’ob
ku betik le
tata tsil tiuaal, yetel
le baax ku
yalaa’ kan sijik
jump’e chan chaanpal, yete
yan jum’pe maake,
jats’uts t’aano tbeetik.
U kaanbaj
bixe t’anoobo’, bix
u xook, bix
u ts’iib ich
le najil xook’oo
Le naj betik tia
kambesaj:
Ø Nat’sik tie
masewal t’aano ku
yaalobe bix tojol
baax ku kankoo’yetel
baax ku uykoo.
Ø U
kaanbaj bixe t’anoobo’ bix u xook, bix
u ts’iib ich
le najil xookoo.
Ø Ku x’iixto’be
ich lle analteo’bo ku
xook’oo t’aal u
kankoo
Tsiik,
XCecilia.
teené Guadalupe Tut kin waakteche jach maalo´ob ka tsikbanakech yeetel mejen ch´ijanoo letiob jelé u yankecho´ob a weesaj masewal t´aan ti le mejen pálalo´ob.
'